Ngày 22/6, VOA Tiếng Việt cho hay “Hai nhà quan sát Mỹ cảnh báo về sự thăng tiến của ông Tô Lâm, đương kim Chủ tịch Việt Nam”.
VOA cho biết, Diễn đàn về Đông Á East Asia Forum, có trụ sở ở Úc, đăng bài bình luận có nhan đề “Sự thăng tiến đầy tham vọng của ông Tô Lâm ở Việt Nam” của tác giả David Brown, hôm 21/6.
Theo VOA, ông Brown, cựu nhà ngoại giao Mỹ, với bề dày kinh nghiệm về Đông Nam Á và đặc biệt là Việt Nam, viết rằng, Tổng Trọng đã nắm 3 nhiệm kỳ, điều chưa từng có tiền lệ, và nhiều khả năng sẽ nghỉ hưu tại Đại hội 14, vào đầu năm 2026.
Dấu ấn của ông Trọng là công cuộc chống tham nhũng, còn gọi là “đốt lò”. Trong đó, 17.000 trường hợp cán bộ, đảng viên tham nhũng, hoặc lạm dụng chức vụ, quyền hạn, đã bị kỷ luật trong giai đoạn từ năm 2016 đến tháng 6/2022.
VOA dẫn nhận định của ông Brown, theo đó, chiến dịch này đã bị cấp dưới của ông Trọng là ông Lâm, trước đây là Bộ trưởng Công an và nay là Chủ tịch nước, biến thành một thứ vũ khí và bẻ cong luật lệ, để tiêu diệt các đối thủ, dường như để phục vụ mục tiêu là ông Tô Lâm sẽ kế nhiệm ông Trọng.
Nhà bình luận David Brown viết rằng, ông Trọng đang gặp khó trong việc tìm ra người kế nhiệm xứng đáng. Giờ đây, sự chú ý dồn vào ông Tô Lâm, từng là Bộ trưởng Công an từ năm 2016, người đã và đang hưởng lợi từ việc các đối thủ bị loại bỏ, trong cuộc đua đến chức vụ lãnh đạo Đảng.
Dưới góc nhìn của mình, ông Brown cho rằng, ông Lâm có đặc quyền tiếp cận với các hồ sơ mà công an các cấp thu thập, về tội lỗi, khuyết điểm của các quan chức, từ đó làm cho các đối thủ phải bỏ cuộc.
Mặc dù vậy, theo quan sát của ông Brown, vẫn còn có một người cạnh tranh với ông Tô Lâm, đó là Thủ tướng Phạm Minh Chính. Một người khác cũng có khả năng xa xôi sẽ trở thành đối thủ của ông Lâm, là Đại tướng Lương Cường, Thường trực Ban Bí thư.
Ông Brown nhận xét: “Hiển nhiên, phần lớn tình hình tùy thuộc vào việc, liệu ông Lâm có tiếp tục chỉ huy được sự trung thành của các quan chức cấp cao trong Bộ Công an, cho đến Đại hội Đảng 14, vào tháng 1/2026 hay không”.
Hồi đầu tháng 6, Thượng tướng Lương Tam Quang được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Công an thay ông Tô Lâm. Ông Quang từng là Thứ trưởng dưới quyền ông Lâm ở Bộ này, kể từ năm 2019. Việc ông Quang thăng chức được xem là bảo đảm cho ông Lâm có sự ảnh hưởng đối với Bộ, nơi ông là lãnh đạo lâu năm, ông David Brown bình luận.
Ông Brown nhận định, ông Tô Lâm đã loại bỏ các đối thủ bằng bộ máy an ninh trong tay, cộng với việc thăng tiến lên chức Chủ tịch nước, đặt ông ấy vào một vị trí vững chắc trong cuộc đua đến chức lãnh đạo Đảng, và kết luận: “Có thể là ông Nguyễn Phú Trọng chưa có được người kế nhiệm chính thức, nhưng không thể phủ nhận tham vọng của ông Tô Lâm”.
Ở một góc nhìn khác, VOA cũng cho biết, bà Elaine Pearson, Giám đốc châu Á của tổ chức Theo dõi Nhân quyền, có trụ sở tại Mỹ, đăng bài trên trang tin tức Al Jazeera hôm 19/6, cho rằng, việc thăng tiến của ông Tô Lâm là chỉ dấu xấu, về nạn trấn áp của chính quyền Việt Nam, đối với các nhà hoạt động, về việc chính quyền không dung thứ những lời chỉ trích và thù địch với các quyền dân sự, chính trị cơ bản.
Vẫn theo VOA, bà Pearson điểm lại chuỗi các vụ bắt bớ, trấn áp, sách nhiễu hàng loạt nhà hoạt động vì tiến bộ xã hội, nhà báo tự do, luật sư và các nhân vật đối lập trong nhiều năm, trải dài từ 2016 đến gần đây, khi ông Tô Lâm đứng đầu Bộ Công an.
VOA dẫn bà Pearson, viết rằng:
“Dưới thời ông Lâm, cơ quan an ninh đầy quyền lực của Việt Nam đã gần như xóa sổ phong trào nhân quyền non trẻ của đất nước. Các nhân viên an ninh đã bắt giữ hầu như tất cả những ai cố gắng thúc đẩy dân chủ và nhân quyền ở trong nước.”
Bà Pearson nhắn nhủ: “Giờ đây, ở cương vị nguyên thủ quốc gia, ông Lâm sẽ tiếp nhiều phái đoàn quốc tế trong các dịp nghi lễ chính thức, và đàm phán ngoại giao. Khi họ bắt tay ông ấy, những nhà ngoại giao chớ có quên rằng, trên con đường đi lên nắm quyền, ông ấy đã để lại phía sau rất nhiều sự tàn phá, và cả những tổn hại mà ông ấy đã gây ra đối với nhân quyền ở Việt Nam”.
Thu Phương – thoibao.de
